Trabzon Kümelenme Bilgi Merkezi

Küme geliştirme çalışmalarının kurumsal bir yapı içerisinde sürdürülmesi amacıyla “KOBİ İşbirliği ve Kümelenme Projesi” kapsamında her pilot ilde bir “Kümelenme Bilgi Merkezi” kurulmuştur Böylece bilgi ve becerisi artan, sahip olduğu deneyimi paylaşarak zenginleştiren ve hem proje illerinde hem de bölgede birçok sanayi ve ticaret kümelenmesinin öncülüğünü yapacak yeni ve dinamik bir yapının oluşturulması hedeflenmiştir. Bu merkezler, katı ve statik bir yapıda değil; tam tersine yaratıcı insan kaynağının gelişmesini hedefleyen, kendini sürekli geliştiren, uluslararası kümelerle sıkı bir bağlantı içerisinde çalışacak birimler olarak düşünülmüştür.

Trabzon’da yer alan “Kümelenme Bilgi Merkezi”, Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası ile işbirliği içinde kurulmuştur. Öncelikle yerel paydaşlarla birlikte yerel şartları da göz önüne alarak yapılan mevcut çalışma ve araştırmalardan faydalanılarak ekonomik analiz ve sektörel incelemeler yapılmıştır. Ekonomik analizlerin ardından her il için öne çıkan sektörler saptanmış ve bu sektörlerde pilot küme geliştirme çalışmaları başlamıştır.

Trabzon’da ilk küme geliştirme çalışması, “Ulusal Kümelenme Politikasının Geliştirilmesi Projesi” kapsamında gerçekleştirilen potansiyel küme analizidir. Proje, Trabzon için ‘Ağaç ve Orman Ürünleri’ni analiz etmiş ve “Kümelenme Politikasının Geliştirilmesi Projesi”ni takiben ABİGEM Projesi ile (Avrupa Birliği Türkiye İş Geliştirme Merkezleri Ağı), Trabzon’da Süt ve Süt Ürünleri Sektöründe kümelenme çalışmaası yürütülmüştür. Bu küme geliştirme çalışmaları Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası’nın yürütücülüğünde Trabzon ABİGEM’in desteği ile sürdürülmüş olup süt ve süt ürünleri, mobilya ve balıkçılık alanındaki çalışmalar halen devam etmektedir.

“KOBİ İşbirliği ve Kümelenme Projesi” ile ilde gerçekleştirilen ekonomik analiz ve sektörel incelemeler kapsamında belirlenen 10 küme içerisinde önemli bir potansiyele sahip olmalarının yanı sıra küme kimliği ve farkındalığını geliştirmek için de gerekli nitelikleri içermeleri nedeniyle gelişmekte olan 3 büyük sektör ve bunların başlıca alt-sektörleri, başka bir deyişle, ildeki iş kümeleri belirlenmiştir.

Trabzon’da gerçekleştirilen ekonomik analiz ve sektörel incelemeler neticesinde bu sektörlerin seçilmesinde, vasıflı işçiye yönelik istihdam olanakları yaratma potansiyeli, büyüme için bölgesel yenilikçi değerlerin varlığı, bölgenin kalkınmasındaki rolü ve Türkiye'deki diğer potansiyel hedef kümeler ile karşılıklı ilişkileri, uzmanlaşma, örgütlenme düzeyi ve yatırım çekme potansiyeli gibi ölçütler kullanılmıştır.

Önde Gelen Sektörler - Kümelenme Çalışmaları

Trabzon, konumu ve içinde bulunduğu bölgenin coğrafi koşulları nedeniyle ticaret ve hizmet alanlarında her zaman merkez olmuş, hizmet bakımından turizm ve lojistik önem kazanmıştır ve şehirde bu iki alanı geliştirmek için girişimlerde bulunulmuştur.

Trabzon’da yer alan firmalar tarımsal gıda ürünleri üretimi yapmakta ve bu ürünlerin işlenmesi üzerine çalışmaktadır. Gıda sanayi alanında çalışan şirketlerin birçoğu fındık üretimi üzerine yoğunlaşmıştır. Buna ek olarak; fındık ve çay üretiminde Türkiye genelinde sektörün öncüsü olan makro ölçekli şirketler de bulunmaktadır. Ekonomik analiz çalışmaları, gıda özellikle de fındık işleyen şirketlerin daha geniş gıda tedarik zincirine yetecek kadar kaynağa sahip olduğunu ortaya koymaktadır.

Trabzon ihracat verileri incelendiğinde, ihracatın büyük bölümünü taze meyve ve sebzenin oluşturduğu görülmektedir ancak konuyla ilgili rakamlar üretim merkezinden çok bir ticaret merkezine işaret etmektedir. İhraç edilen taze meyve ve sebze çoğunlukla Türkiye’nin güneyinden alınmaktadır.

Trabzon’daki ağaç ve orman ürünleri; ekonomi, çevre ve kültür bakımından büyük bir önem taşımaktadır. Bölge orman ve bağlantılı kaynaklar açısından oldukça zengindir. İnşaat sektörüne yönelik kereste ürünleri, iç ve dış dekorasyonda kullanılan ürünler, kaplama için kereste ürünleri, taşıma ve ihracat için paketleme ürünleri bu sektörün önemli ayaklarını oluşturmaktadır.

Trabzon’da öne çıkan bir diğer sektör de gemi yapımı sektörüdür. Sektör, geleneksel bir sanayi alanı olarak önemini korumaktadır. Ortak hareket etme kültürü diğer sektörlere nazaran daha gelişmiş olan bu sektörde firmalar ortak sorunlarını çözmek üzere BROP kapsamında Trabzon TSO ve KTÜ ile ortaklığında yaklaşık 10 Milyon Avro bütçeli proje yürütmektedirler.

Gelişen Sektörler ve Potansiyel Kümeler

Gemi İnşaa

Gemi inşaa sanayi, ahşap gemi yapımına dayanan kökleriyle Trabzon’daki en eski sanayi alanlarından biridir. Özellikle gelişmiş balıkçı teknesi yapımında, bölge sahip olduğu köklü balıkçılık geçmişinde edindiği deneyimleri kullanmaktadır.

Gemi yapımı taleplerle şekillenen kendine has ve müşteriye özel bir sektördür ve bu sebeple yurt içi ve uluslararası taleplerde üst düzeyde çok yönlülük bulunmaktadır.

Ürünler doğası gereği, özel mühendislik tecrübesi, bilgi ve tasarım bileşenlerinin bir araya gelmesi nedeniyle yüksek düzeyde katma değere sahiptir. Bununla birlikte gemi yapımının zaman içinde geliştiğini ve Trabzon’un değişen ticari eğilimler doğrultusunda üretim süreçlerini ve iş modellerini güncelleyebildiğini göz önüne almak gerekmektedir.

Gıda / Bölgeye Özel Gıdalar

Trabzon’da sanayi; fındık, çay, balık, mısır ve süt ürünleri de dâhil olmak üzere tarım ürünleri üzerine şekillenmiştir. Ayrıca ihracatın çoğu tarımsal gıdaların satışı şeklinde gerçekleşmektedir. Trabzon’un kendine has yiyeceklerinin; doğru bir stratejiyle, markalaştırma ve pazarlama çalışmalarının da desteğiyle dünya pazarında kolaylıkla yer bulabilecektir. Örneğin; Doğu Karadeniz’e ait yiyecekler paketlenerek kendine has tadı ve bölgeye özgü özellikleri sayesinde özel olarak ayrılmış pazarda satılabilir.

Rize, Giresun, Ordu ve diğer şehirlerin yer aldığı çevre bölgelerin tarımsal gıdalarının doğrudan stratejik konumu nedeniyle Trabzon’a geldiğini de göz önünde bulundurmak gerekmektedir.

Bu bağlamda, bu küme yeniden tanımlanmayı bekleyen değer zincirinin tüm öğeleriyle birlikte geniş çapta bir ürün yelpazesine sahiptir.

Ağaç ve Orman Ürünleri

Ağaç ve orman ürünleri Trabzon ekonomisinde her zaman önemli bir rol oynamıştır. Sanayide gözle görülür bir şekilde ağaç ve orman ürünleri üreticilerinin yoğunluğu söz konusudur ve sektör ihracat yapma potansiyeline sahiptir.

Kerestenin işlenebileceği, hazırlanabileceği ve kurutulabileceği ortak bir fabrikaya ihtiyaç vardır. Bu fabrika ortaklaşa kurulabilir ve kereste atıklarından enerji de üretebilir. Araştırmalar, şirketlerin ihracat için pazarlama ve dil becerilerini geliştirmeye ihtiyaç duyduklarını ortaya koymuştur.

Rakamlarla Trabzon

Yüzölçümü               4.664 km²
Nüfus                   757.353
İstihdam                15.571
Kalkınma Performansı    36
İhracat miktarı         1.088.457.609 (ABD DOLARI)
Tescilli Markaları      1.307 (1995 - 20120)
Tescilli Patentleri     8 (1995 - 2010)
Şirket Sayısı           8.182
Sanayici Sayısı         418

Daha fazla bilgi için:

Ekonomik ve Sektörel Durum Değerlendirmesi ve Potansiyel Küme Önerileri - Yönetici Özeti için tıklayınız

Ekonomi Bakanlığı Sektör Raporları için tıklayınız

İrtibat:

Trabzon Kümelenme Bilgi Merkezi
Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası
Adres: Pazarkapı Mah. Sahil Cad. No: 103, Kat: 5, 61200
Trabzon / Türkiye
Telefon: 0 (462) 326 80 70 – 268
Faks: 0 (462) 326 80 60
E-Posta: kbm@ttso.org.tr
emrah.ayvaz@smenetworking.net